uit ‘INZICHT’ – Hoofdstuk 27. Wu Wei

27. Wu Wei

De sociale media zijn in mijn ogen een grote technische verworvenheid, het zijn openbare platforms, ze spelen bij de meningsvorming een steeds belangrijker rol, ze zijn laagdrempelig en de kosten zijn relatief laag. En vooral, ze zijn interactief, iedereen kan zijn ei kwijt.
Helaas zijn er ook negatieve aspecten, het is het rioolputje voor de ongeletterde reaguurder, de social media kennen geen zelfregulering, laat staan ethische normen. De social media zijn ideaal om iets van eigenwaarde op te vijzelen, jezelf te profileren. En daarbij geldt hoe groter de ‘onzin’, des te meer reuring, taalfouten en logica spelen geen rol meer.
Extreme uitingen, complottheorieën worden door algoritmes gestimuleerd, het levert de provider geld op! Het is de neoliberale waanzin ten top.

Vaak kom ik in de verleiding om te reageren op onzinnige berichten en nepnieuws. Maar dan moet ik denken aan iets wat me is bijgebleven van een cursus oosterse filosofie: Wu Wei. We kunnen er veel van leren.

Het Taoïsme, overigens een reactie op een star Confucianisme, betekent letterlijk de ‘weg’. De ‘Daodejing’, zo rond 300 v.Chr. opgeschreven, is het ‘Boek van de Weg en de Kracht’. Het zijn zo’n 80 verhaaltjes met als thema hoe je te gedragen ten opzichte van anderen. Heel sociaal dus. Het Wu Wei begrip, waar ik het hier over wil hebben, is in het Taoïsme een grondstelling. De vertaalde betekenis is letterlijk ‘niet doen’ of ‘nalaten’. Het is overgenomen uit de natuur, ingrijpen is daar voor de mens niet aan de orde. Het gaat zoals het gaat, de natuur is zelf herstellend, er zal altijd een nieuw evenwicht ontstaan.

Als je het principe van de Wu Wei op menselijk gedrag projecteert, betekent het zoiets als ‘handelen door niet te handelen’. En dat is mooi, het biedt gelegenheid om eerst even na te denken.

Als je deze handelwijze in de social media toepast, begrijpt elke serieuze Twitteraar onmiddellijk wat ik bedoel. Te vaak wordt zonder argumentatie te snel gereageerd, een mening geplaatst. Of erger, de ander, vaak een vreemde, wordt weggezet of zelfs bedreigd. Binnen de eigen stolp gaat het soms helemaal los, het wordt een soort haasje over. Het zegt uiteraard meer over degene die het zegt dan over wie het gaat, maar intussen heeft een dergelijke opstapeling van reacties een sterk polariserende werking.

Mijn twittergedrag? Ik reageer dus ook, heel vaak zelfs. Maar dan wel à la Wu Wei, ik reageer door juist nìet te reageren. Ik weiger mee te werken aan het opblazen van onzin en  polarisatie.

Ybo van den Beukel
(2-10-2020)

terug naar Home