‘De Wereld Draait Door maandag’ 18 november 2019. Het eerste onderwerp gaat over het stopzetten van de voetbalwedstrijd FC Den Bosch – Excelsior vanwege racistische leuzen. Daarna gaat het over de documentaire van Steven Spielberg ‘Why we hate’.
Te gast is Rutger Bregman, hij schreef ‘De meeste mensen deugen’.
Het gesprek blijft hangen in getuigenissen dàt er haat is en dàt mensen deugen, maar niet hoe dat komt.
Rutger meldt terloops nog wel dat haat kennelijk in de mens zit. Ik moet hier wel op reageren, ik schreef er een boek over.
Samenleven
Eerst iets wat je je wel moet realiseren ten aanzien van het samen leven. Robin Dunbar, engels antropoloog, publiceerde in 1993 een onderzoek naar het aantal relaties die een mens kan onderhouden. Hij vond een correlatie tussen de grootte van de hersenen en de grootte van de leefgroep. Voor de mens is dat ongeveer 150, het maximum aantal personen aan wie je je portemonnee zou toevertrouwen. Meer kan de neocortex niet aan.
Een stelling met een belangrijke conclusie: de mens is in evolutionair opzicht niet geschikt om met velen samen te leven. Ander onderzoek bevestigt dit.
Eigenlijk ook wel logisch, de jager/verzamelaar leefde in kleine groepjes, meer contacten waren er niet nodig.
Leerproces
Samenleven moet de mens nog leren en dat blijkt. Samenleven met heel veel anderen gaat moeizaam, het kan zo nu en dan overgaan in haat. Echter, samenleven met anderen biedt een veelheid aan voordelen, vooral ten aanzien van veiligheid, de voedselvoorziening en voortplanting. Ja, dat willen we wel en dàt is de reden dat we deugen.
Evolutionaire Stempel
Het waaròm, de oorzaak van zowel deugen als haat, dan wel vormen van racisme, zijn af te leiden uit eigenschappen die de mens van oorsprong heeft meegekregen.
De geschiedenis wijst uit dat samenwerking en solidariteit doeltreffende menselijke antwoorden zijn op ongestuurde en ongestructureerde evolutionaire strijd.
En waaròm we haten of deugen hangt er vanaf in hoeverre instinctief gedrag is gekanaliseerd.
Ybo van den Beukel
Voor verdere onderbouwing zie mijn boek ‘De Evolutionaire Stempel’
Terug naar de homepage
